ALFIYA GALIMULLINA - KAZAŃ
„Gdy w Kazaniu toczy się czas złoty..."
Rosyjska poezja współczesna Tatarstanu: dialog z czasem
Wiosenny, młody i szalony wiatr.
I nie daje dzisiaj mi spokoju
na wpół zapomniana Dierżawińska fraza,
Westchnienie, co przez dwa stulecia leciało:
„Gdy w Kazaniu toczy się czas złoty..."
N. Bielajew
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Kazań jest miastem, w którym od dawna przeplatają wschodnie, rosyjskie i europejskie tradycje kulturowej, co znajduje odzwierciedlenie w specyfice rosyjskiej poezji Republiki Tatarstanu. Tworząc swoje dzieła w języku rosyjskim, utalentowani poeci i prozaicy wpisują się nie tylko do międzynarodowego procesu literackiego naszegokraju, ale również do kontekstu wszechrosyjskiego. A to ze względu na podstawową złożoność w ocenie ich twórczości i ich samostanowienie. Poeta Nikołaj Bielajew pisał w 1960 roku o Kazaniu: „miasto, w którym tak nieoczekiwanie / oryginalnie przeplatają się / chytre oczko Mułły Nasreddina, / Niepohamowana mądrość Omara Chajama / Lenistwo Jemieli i ognisty bunt Jemieliana / Wyrafinowany wzór dachówek, / interpretacji wersetów z Koranu..." i wtóruje mu Ekaterina Belajewa-Czernyszewa: „Spośród wielu narodów / zbyt suwerennego wieku / poznałam wąsko: kazaniec, / szerzej – po prostu człowiek .// Bo to miasto, moje ulubione – / połączenie dwóch światów, / któregotkanina zrosła się nieodwracalnie, / tak że nie widać krawędzi..." W twórczości wielu rosyjskich poetów Kazania obserwuję organiczny dialog kultury rosyjskiej i tatarskiej, na przykład, poeta A.Ostudin grając nazwą Wołgi – Idieli, pisze: „Ma Wołga / imię drugie Idiel..."), twierdzi, że „...Języki tak różne, / ale melodia – jedna ... "" Liczbę takich przykładów można kontynuować w nieskończenie długim cytowaniem.
Z przyjemnością można stwierdzić, że prace wielu rosyjskich poetów napisane są na dobrym poziomie artystycznym, który odzwierciedla wysoki poziom intelektualny i erudycję literacką współczesnych poetów. W twórczości rosyjskich poetów Tatarstanu można zaobserwować dwa trendy: naturalnie współistnienie radykalnego postmodernizmu i literatury zorientowanej na tradycję. Tematyczny i estetyczny zakres kazańskiej poezji jest dość szeroki: liryka intymna z tradycyjnymi miłosnymi, pejzażowymi tematami łatwo współbrzmi z kwestiami społecznymi, z próbą oceny historii i współczesnego życia, psychologicznym zrozumieniem naturę „kryzysowej"świadomości współczesnego człowieka, z nakreśleniem perspektywy na przyszłość. Jedną z cech współczesnej sytuacji literackiej w Tatarstanie jest brak wspólnych ideologicznych i estetycznych kryteriów oceny dzieł i twórczości poetów w ogóle. Niewielka objętość artykułu prasowego nie pozwala na dokładną analizę twórczościwszystkich poetów współczesnych, więc zatrzymamy się na kilku jasnych przykładach, które odzwierciedlają główne trendy współczesnej poezji rosyjskiej Republiki Tatarstanu.
W literacko-artystycznych czasopismach w języku rosyjskim, takich jak "Idel", "Kazań", „Kazański almanach", publikowanych w Kazaniu, i „Argamaku" –wydawanym w Nabierieżnych Czełnach co miesiąc jest przedstawiany duży zbiór wierszy. Wielu kazańskich rosyjskich poetów wielokrotnie drukowało się wewszechrosyjskich czasopismach: „Przyjaźń Narodów", „Nowy Świat", „Młodość", „Październik", „Dzień i Noc" i innych. Najpopularniejszymi w tym zakresie są poeci A.Ostudin, L.Gazizova, T. Aldoszin, A.Karimova, A.Monres (Chairow), B.G.Wajnier, A. Absaliamowa, N. Iszmuchamietow, W. Chaidullina. Anna Russ i Denis Osokin są laureaci premii wszechrosyjskiej «Debiut». Kadria Bikkiniejewa, Rustam Walejew, Lilia Jegorowa, Alena Karimowa, Aleksandra Kaszina, Olga Owczinnikowav, Anna Russbrali udział w forum młodych pisarzy Rosji, co poszerzyło zakres ich kontaktów, pomogło przejść kursy mistrzowskie u znanych poetów, otrzymać ocenę twórczości urenomowanych krytyków. Kazańscy poeci, jak wielu ich kolegów po piórze, wykorzystali do promowania swej twórczości zasoby Internetu, „wrzucając" swoje wiersze na swoich stronach, a także na popularnych stronach internetowych «стихи.ру» , stronie Rosyjskiego Związku Pisarzy i innych.
Chociaż wymiar gender w analizie twórczości poetów nie zawsze jest właściwy, należy zauważyć, że w Tatarstan aktywnie rozwija się zarówno analitycznie ukierunkowana „męska" poezja, jak i bardziej liryczna „żeńska".
Czytelników we wszystkich czasach przyciąga świat kobiecej duszy, wizerunek naszej współczesności, który jest tworzony przez naszych poetów współczesnych. Nowoczesny dynamiczny świat, pędzący z kosmiczną szybkością, rozdarty sprzecznościami, wymaga od kobiety sukcesu czasem niemożliwego: być piękną panią, świetnym profesjonalistą w pracy zawodowej, pozostając przy tym dobroduszną gospodynią, troskliwą żoną, matką... W polifonii twórczości kazańskich poetów powstaje wieloaspektowy obraz kobiety współczesnej: niekierowanej na sukces, o mocnym, niezależnym charakterze („... Niebezpieczna jest droga / Szalenie słońce świeci /Wypełniając powietrze zapachem trawy / Patrzymy prosto, dwoje linoskoczków, / i więcej wiedzą nogi od naszych głów"), ale marzy o tym samym wiecznie kobiecym.„Gardząc wiecznym poszukiwaniem średniość / Muszę wiedzieć, co najważniejsze jest poza mną. / Potrzebny mi jest kosmos, globus i blondyn. / A także zasłony na oknie"(Alena Karimowa). Intelektualna, subtelna, pełna aluzji literackich jest poezja Eleny Szewczenki: „Jak cudownie lekko / Śpiewa się dziś – samemu i w chórze – / O jesieni w stylu rokoko / Z jej wymyślnym wystrojem...". Poetka, budując dialog z poetami klasycznymi, mówi o ponadczasowości uczuć bohaterki lirycznej: „Nikt nie krzyknął doczasu «Poczekaj!» / Dalej płynęła Żółta Rzeka. / Jedno mogę powiedzieć na pewno: / Czas ma chłodny bok delfina, / Zielnik zapach fuksji i glicynii / I jelenie smutne oczy."
Liryczna bohaterka N. Achunowej ratuje się z bezdomności współczesnego życia (" Mój świat się zmienił / W nim jest strasznie. I niejasno / bez dawnych zwyczajnychbogów ...." ) w rodzinie, w swoim domu, gdzie sama tworzy harmonię z chaosu: " Moja rodzino – ucieczko moja, / Mój barłóg, forteca, legowisko. / Cenny spokój wśród powszechnej burzy. (...) / Mój świetlisty świat, / Gdzie nie znam strachu. " Liryczny, delikatny i bezbronny jest poetycki świat Diny Sadykowej: "
Wzór mojej duszy tajemniczą falą / wpleciony w jej skrzydła i tam samo cichy: / trzepocze się jak motyl obudzony, żywy / W moich oczach – i oddycha życiem wiersz".Nieoczekiwany metafora «miasto, co usnęło na kobiecym ramieniu ..." tak naturalnie, blusowo przypomina najważniejszej misji kobiet – chronić, kochać i przebaczać: „Wrozkoszy gwiezdnej marności i / i iluzji wolności tak dziwnie: / Nie zauważyłeś, że żyły dróg / Nagle stały się puste rano. / Pierwszy tramwaj. Syn marnotrawny – na progu /leje się świt masą perłową ... ".
Kazańskie poetki śmiało eksperymentują z wierszem. Wiersze Anny Russ wyróżnia ekspresja wypowiedzi, śmiałość metafor, nagła zmiana rytmu. Specyficzna muzyka uczuć i myśli pogłębia brak interpunkcji, hipnotyzuje, tworząc mistyczną wizję świata, który jest w ciągłym ruchu: „wszyscy Wstaną Wyjdą Pojadą / schody ruchome przesiadki przystanki korki / przejścia podziemne zebry / światłach z cyframi i bez / posterunki straży i policji drogowej / przejazdy ulice zaułki ślepe uliczki / domofony zamki szyfrowe i drzwiowe / windy klatki schodowe poręcze klucze..." na tle tego perpetuum mobile dwoje zakochanych hiperbolizują się, ich bezruch absolutyzuje się nieoczekiwanym finałem: „Usiądziemy i odpoczniemy". Kluczem tej poezji jest idea niemożności szczęścia we współczesnym świecie.
Jasny i sprzeczny obraz naszej współczesnej kobiety tworzy Lilia Gazizowa, szef sekcji literatury rosyjskiej i tłumaczeń Związku Pisarzy Republiki Tatarstanu. W jej poezji odsłania się urozmaicony i sprzeczne wewnętrzny świat liryczny: „Myślę, o naszej nieszkodliwości / I niepokoju. / I jeszcze o utraconej przeszłości / I o teraz – czasem bezsensownym .// Możliwe, że to jest najważniejsze...". Po przeczytaniu wierszy L. Gazizowej pozostają sprzeczne uczucia, które wynikają z różnorodnych uczuć, które przerastaja jej bohaterkę liryczną: miłość do rodziców, męża, dzieci, radość szybkiej jazdy za kierownicą samochodu, luksusu i miłego towarzystwa, poezji i jednocześnieostre zdesperowane wyzwaniem rzucane wszystkim zastanym przekonaniom, i niejednoznaczność oceny otaczających, bolesne szukanie swej drogi w twórczości, miłość-walka, miłość-przezwyciężenie i poczucie kosmicznej samotności w ludzkim świecie. Bohaterka liryczna L. Gazizowej zdecydowanie nie chce dorosnąć, by nie zlać się z tłumem dorosłych, którzy przyswoili już zasady życia: 'niezgrabnym nastolatkiem / Chcę pozostać / w świecie dorosłych chorei...", to uczucie pozostaje, nawet gdy ma do czynienia z dziećmi: „Kocham błędy w słowach córki / Kiedy mówi: / Sprzedawka, (...) / Nudzę się / odzwyczajając od pomyłek/ odzwyczajam od dzieciństwa". Odżegnując się od znanych przetartych dróg: „Zrobiło się nieciekawie /układając strofy / w metryczne łoża. / Nie chce się żonglować więcej / Słowami i rymami, / obrazami i metaforami", poetka szuka nowych sposobów wyrażania siebie, czasem nie dość tradycyjnych, wyrażonych udaną metaforą „Milej je rzucić na podłogę, / przysłuchując się upadkowi...".
Poetka porównuje przeszłość i i teraźniejszość, współczesna tatarska księżniczka już prowadzi samochód, ale jedna rzecz pozostaje niezmienna – pragnienie ucieczki od codziennego życia, aby znaleźć sens życia: „I zamiast konia dano mi samochód, / bezkresne stepy zastąpiła droga / Pędzę po asfalcie – szalona księżniczka – / szybciej i szybciej od rodzinnego progu.// I przodkowie z uśmiechem patrzą na mnie, / Zwariowaną córę XXI wieku. / W moim życiu brakuje ognia, / nie starcza mi nieokiełznanego pędu. // Leć jak strzała, mój szalony przyjacielu, / Umknij w końcu z niewoli nienawistnej / Od pustej marności i migania wokół – / Pod dzikie gwiazdy bezgranicznegoWszechświata!". Jak widać, twórczość współczesnych kazańskich poetek pozwala zrozumieć świat nowoczesnych kobiet, które wchłonęły wszystkie sprzeczności współczesnego świata – globalne zmiany, gdy jedyną stałą jest zmiana.
Problemy współczesnego społeczeństwa ostro formułuje i rozwiązuje wielu kazańskich poetów, wśród nich można wymienić twórczość A. Ostudina, T. Aldoszina, N. Iszmuchametowa. A. Bik-Bułatowa, która odzwierciedla główne trendy w nowoczesnej poezji w naszym mieście i kraju.
Bohater liryczny Aleksieja Ostudina, autora sześciu zbiorów poezji, opublikowanych w Kazaniu, a także w innych rosyjskich miastach, często ostry, kategoryczny, nie znoszący obłudy, dwuznaczności, tchórzostwa. Jednocześnie marzy on o dobroci, miłości i prawdziwej przyjaźni. Ciężko znosi współczesne wydarzenia, nie wszystko zadowala go w naszym kraju, lecz kocha go szczególną miłością:. „Cóż – w gęstwę wydarzeń nie włażę, / i tak wychodzę na głupka ./ Jak język przywiera do żelaza – / z Rosji nie mógłbym zwiać". Przypominając lata szkolne w latach 70-tych, poeta tłumaczy infantylizm obecnej generacji systemem edukacji, która nie toleruje wolnej myśli,„Och, szkoła, szkoła – mąka grubo zmielona, / nie pomstuj na wiek nastoletni. / Dlaczego w ramach ogólnego chóru, zagłuszałaś solo / każdej ledwo budzącej się duszy. / Rozumiem – edukacja mas, / nie tasując – w ciemię gwóźdź./ Różni wchodziliśmy w te klasy / a musieliśmy myśleć jednakowo".
Zaburzenia otaczającego świata A.Ostudin kontrastuje z harmonijnym związkiem z ukochaną, zwyczajnymi radościami człowieka: „Ukochana! Przestań mówić: /Polityka, wojsko, złodzieje. / Weź ogórki, pomidory, i / szproty – jak nowe ostrogi // Piwko, by oddychać wolnością, / chlapnij mi z termosu. / Pod niebem chodź na trawie /pomilczymy głowa przy głowie!" Protestując przeciwko koniunkturalnemu o i nieprofesjonalnemu „filologizmowi" bohater liryczny wybiera biwakowy romantyzm w kręguzaprzyjaźnionych poetów:. „...Lubię romantyzm / biwaków w lesie, niewinnych na pierwszy rzut oka / i, ogólnie, przypadkowych, krzywdy / łowię jak słoneczne zajączki"; „Jalubię florę:. sosny i owsy ... /bez logiki, wszystko naprawdę proste. / Sypały się zebrane gwiazdy / na ławkę, jak bilon na wagę". Porównanie „gwiazdy jak bilon" pozwala łatwo w powszednim ujrzeć wysokie. Bohater liryczny-poeta włada zdrowym poczuciem humoru. Na przykład, w wierszu „Pomnik", wykorzystując tradycyjny tematpoetycki temat pomnika dla poety, A.Ostudin tworzy komiczną scenę: „Spędził cały dzień przy lustrze w trudzie: / to marszczył brwi, po czym zastygał z uśmiechem... / I – odlał swój pomnik w trójwymiarze, / wzniósł, a on rozsypał się jak karta pamięci..". Ironia zmienia się w sarkastyczną intonację przy pojawieniu się obrazu „pismaka": „I tylko przy ruinach monumentu/ zauważył któryś z pismaków: / transcendentalne jest to co jest transcendentalnym".
W wierszu „Mimozy", opisując codzienne historie z bukietem kwiatów, który odrzuciła nieznana dziewczyna, poeta podsumowuje: „Życzliwości tak ludziom brakuje! /A jak wiele życzliwości jest w kwiatach?... Koniecznym jest dla nas, póki jeszcze czas, / aby nawzajem chronić się jak kwiaty" Deficyt dobroci i miłosierdzie jest bardziej odczuwalny w związku „ludzi z z dobrymi oczami" z losem bezdomnych szczeniąt, które " biegną, biegną za nami w ślad / po okrągłej planecie biznesu" („Szczeniak"). Tak więc, poezja A. Ostudina brzmi nowocześnie, aktualnie. Poeta włada szerokim zakresem tematów, rytmów, odważnie eksperymentując z systemem środków obrazowo-opisowych i składni.
Poezja Timura Aldoszina pełna jest reminiscencji, aluzji, ukrytych i jawnych cytatów z dzieł klasyków świata i Rosji, co wymaga także zaangażowania czytelnika, który musi przywrócić swoje połączenia skojarzeniowe. Jego poezja jest swoiście elitarna. Dialog z klasykami pozwala poecie wyraźniej wykazać swoje zdanie: „I jak jaskółka, i jak róża Mandelsztama..."; „Ty jesteś śniegiem. Jesteś Nowym Rokiem. Jesteś pełnią lata, / Mnie wszystko jedno, które tysiąclecie, / ja idę za swoimi czasami, tyśdrzewo. Tyś następny wiek..." (powołuje się na N. K. Batiuszkowa), „W naszych żyłach, i gęstsza jest niż woda, / nasze ciało – kościół na krwi. / Jeśli już w imperium nam się przyszło rodzić, / lepiej jest żyć w cesarstwie miłości" – mówi poeta, inaczej niż Majakowski mówi w słynnym wierszu. W wierszu „Zaratustra" poeta buduje liryczną kanwęna skojarzeniowym związku z Nietzschem: „Wbijając kobietę w zmysłowe ciało, / jęczy w agonii Plotka Wszechświata, / bije do drzwi, gdzie Słowo i Pan, / cała – jak rozpalone ucho" .
W wierszach T. Aldoszina zacierają się granice między światem realnym i nierealnym, snem i jawą. Gra słów, idei stwarza szczególny, niepowtarzalny akwarelowyświat poezji: „Wędrują, wędrują szeregi wszechświata //obok w szerokim kapeluszu idzie deszcz, / idzie pies jak łódź srebrzysty/ jest i ten, kogo nie spodziewasz się, / lekko świeci się uśmiechem i wódką; „I ja sama, starając się zrozumieć wszystko, / kim jestem, idę, starając się nie śmiać, / to lipą, to znów łapą / macham, macham do bliskich mi oczu, co mi się śnią" ('Sad").. W tym świecie możliwe są każde, nawet pozornie absurdalne sytuacje. W wierszu „Ranek. Pies siedzi na drzewie..." bohater liryczny pomaga psu, sam znajdując się w nietypowej sytuacji: „Gdzie jest pies? Siedzi na drzewie / mokre plamy kory obejmując", sytuacja gry rośnie, rozszerzając krąg uczestników: „Co on tam, dokładnie, robi rano?"– To jest, oczywiście, o mnie .// Lezą mnie ratować. Wszędzie mokro od jesieni. / Nagle budzę się jak od szturchnięcia: / któż ich teraz zdejmie,Boże, / z baszty lecącego na ukos bączka?!"
T. Aldoszin o miłości, przyjaźni, życzliwości mówi bardzo prosto, nawet pospolicie, wprowadzając wysokie uczucia do zwykłych szkiców obyczajowych: „Herbatę zcukrową ukochaną całe życie / pić, odbijając się w miedzianym samowarze, / przy stole w kuchni, gdzie tak świeże / na obrusie żytnie korowaje..." („Herbata"). Subtelna ironia przenika wiele wierszy poety, odkrywa nowe metafory do opisu stanu wewnętrznego bohatera lirycznego i jego ukochanej: „To szła jesień. To byliśmy ja i ty. / To nasze listy,zerwane z gałązek/ chwytały powietrze jak ryby z potoku, / jak ptaki uderzały się w ścianki komórek wody..." lub „szłaś jak ryba, szukająca fal / lub jako ptak wyrzuconywzwyż...", nietypowe porównania stwarzają niepowtarzalny, niezapomniany obraz „Jak polarnik ogarnia się w gorączkę / pod płonącą choinką niebios / ogarniam się w twoje " ani tak – ani nie" / w ciszę. Ona ma wagę"; „Śnieg pochłania nas jako litery bibuła..."
Optymizm poezji T. Aldoszina pochodzi z ostrego odczuwania świadomość tragedii życia („Życie – to jest to, co boli. / Ból, jak na paluszkach w pokoju matka, dotkniewszystkich kołder / na ciele powietrza: „To ja. / A reszta to ciemność"), poprzez które poeta przeciwstawia mądre postrzegania życia we wszystkich jego przejawach i chęćniesienia dobra, miłości, piękna, co może zmienić świat na lepsze.
Śmiało eksperymentuje z rymami i obrazami poeta Nail Iszmuchametow. Noc jest u niego „rodzącą matką", metafora staje się całą strofą: „W napięciu oddychała rodząca matka-noc, / Nie pomogło znieczulenie zmęczeniem, / minutowy skalpel tnie, powoli, / I wahadło tyka: od-dy-chaj, od-dy-chaj" lub słowo zastępuje „język" ciał:„Słowo z warg zrywa się na szczycie, / W nim sens nie ten, którego chciał... / Porozmawiajmy w języku / Nagich, zalanych księżycowym sokiem ciał" („Noc"). W miniaturachnajbardziej jest widoczne mistrzostwo poety tworzeniu formy.
Zwięzłość, nieoczekiwany finał charakteryzuje wiersze N. Iszmuchametowa: „Cały świat to wojna / wszystkie baby – kule / ale jest jedna / u nas w aule/ która jest dla mnie bandażem i jodyną / żyję jeszcze więc ją kocham" i „Tylko, wiesz, zapomnieć o deszczach, / to tak jakby o bogu... / Przyjdę, tylko ty nie czekaj, / Śmierć-dotykalska...".
Poeci, którzy weszli do literatury w ciągu ostatnich dziesięciu-dwudziestu lat, którzy wolą awangardowy kierunek, nie są wyjątkiem i wśród kazańskich poetów. Zainteresowanie do tego nurtu sztuki współczesnej jest aktywnie wspierane także festiwalami rockowymi, odbywającymi się co roku w Kazaniu, z udziałem znanych muzyków rockowych. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych poetów eksperymentalnych, którego twórczy zasięg jest niezwykle szeroki (poeta, dramaturg, dziennikarz) jest poeta Ajrat Bik-Bułatow (ur. 1980). Jego twórczość charakteryzuje się wieloma cechami współczesnej poezji rockowej: świadomość tragedii istnienia, śmiałe eksperymenty, maksymalne zubożenie obrazów, stosowanie słownictwa slangowego, poszukiwanie nowych ekspresyjnych środków wyrazu:. „Moja kochana, przypomnij twój zachwyt. /Deszcz w rękawach wymacała rynna / I popłynął. I przemokłem na wskroś. / I Watykan / świętych swoich ojców/ spadł na stocznię." Doktor nauk filologicznych Ajrat Bik-Bułatow przynosi do swego poetyckiego świata filozoficzną głębię zrozumienia istnienia, swoistą elitarność obrazów, przy zewnętrznym dostępie do ich percepcji. Lirze poety więc dostępne jest wszystko: i delikatny liryzm: „Pocałować twoje usta, ramiona ja – / Nie zdecyduję się, ustąpię jemu, /Moim losem jest – utonąć w przysłówkach – /rymach do Twego imienia" i histeryczne wywołanie „ Czy lubisz mnie teraz? Tego co przyszedł do do Ciebie późnym popołudniem / z rozwianymi włosami i butelką piwa w kieszeni zamiast prezentu ... / Trzy tygodnie po urodzinach, / w koszuli pogniecionej i brudnej / I w tych śmiesznych spodniach? Czy ty mnie kochasz? / Takiego niezgrabnego, co? // Mianowicie ty i mnie? Boję się, wiesz?". Wszystkie sprzeczności współczesnego świata bohater liryczny A. Bik-Bułatowa kontrastuje z czystym i spokojnym światemdzieciństwa, do którego przynajmniej w wierszach może podejść poeta: „Cudak-poeta odszedł smucić się w styczniu, / samemu w nocy mu się nie śpi..."; „Poeta znajdzie sobie dom i schronienie, / A teraz – śpi w nieogrzewanej stróżówce. / Wiosną rano wstanie bardzo wcześnie, / Póki w lesie nie zalśni jutrzenka ... / O, jak pięknie – ma-ma my-ła ra-mę – / na słonecznej stronie elementarza!". Bohater liryczny – poeta nie mieści się w wymiarowym życiu rodzinnym, wyłamuje się z niego. Poetycki rytm, rysunekgraficzny pomaga odczuć osobliwość poetyckiej wizji świata: „Uleciałem i ujrzałem – tego nie da się powiedzieć! / A potem wróciłem do ciebie w łóżku / I położyłem sięspokojnie na skraju. / Czekałaś na mnie, a teraz – karć! // Gdzie rzeczywiście można znaleźć ci fa-ce-ta ... / Mam we łbie tylko mu-zy-kę! / No i jakie / potrzebne ci są jeszczefakty / Ale odpowie: / – Przecież kocham cię, / Śpij! Głuptasie!". Poeta jest w pełni świadomy odpowiedzialności za swoją poezję. Znaczącym w tym zakresie jest wiersz z cyklu „Tetraptych": „Jak dorosłem? Co udało mi się? / Kariera? Może... Co tam kariera / Wiersze – moja nadzieja, mój kolos, / A mój honor –słowo honoru oficera" . AjratBik- Bułatow uprawia nie bardzo popularny wśród współczesnych poetów gatunek – poematy (czasopisma niechętnie je publikują, czytelnik, przyzwyczajony w ostatnich latach do łatwego i szybkiego czytania, woli wiersze). Wydał i przedstawił literackiej społeczności Kazania w autorskim czytaniu swoje poematy „Wacław Niżyński",„Wsiewołod Garszyn", „Opowieść o Białej Matce i nowoobjawionym synie", „ O Eliaszu-Siedzącym", „Pożegnanie i lament po Oscarze Wilde", „Poemat starego olbrzyma", według jego utworów wystawiano spektakle. Tak więc Ajrat Bik-Bułatow śmiało eksperymentuje z różnymi formami literackimi, gatunkami i aktywnie rozwija zarówno nowoczesne, jak i historyczne tematy.
Jak widać, literatura i życie literackie Kazania są niejednorodne. Z jednej strony, oczywiście, pisarze w Tatarstanie otoczeni są wielką uwagą, aktywnie pracujeZwiązek Literatów Tatarstanu; obchodzone są jubileusze, publikowane są książki czołowych pisarzy, wydawane są tomy wierszy „Jak toczy się w Kazaniu złoty czas..."(2005), "Nowoczesna tatarska poezja" (2008), organizuje coroczne festiwale literackie poświęcone urodzinom Aleksandra Puszkina (6 czerwca ) i G. R. Dierżawina (14 lipca), wręczana jest nagroda literacka M. Gorkiego i G. Dierżawina, w ostatnich trzech latach w Kazaniu odbywał się Aksenow-fest, na którym młodzi rosyjscy poeci i pisarze otrzymują nagrodę „Gwiezdny Bilet". Trzy twórcze stowarzyszenia utworzono na wyższych uczelniach „Biała Wrona" (KGMU i «ARS» (KFU), a także w grupieliterackiej im. Marka Zarieckiego przy Muzeum M. Gorkiego systematycznie prowadzone są różne warsztaty, odczyty, wieczory poezji i inne wydarzenia, lecz stałych członków twórczych związków jest mało, i wielu poetów i pisarzy nie uważa za konieczne uczestniczenie w tego rodzaju życiu literackim i rozrywkowym Kazania, więcstowarzyszenia literackie nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji poetyckiej miasta. Jednak Kazań to miasto poetyckie, w którym żyją i tworzą poeci o różnych poglądachtwórczych i społecznych.
Tłumaczyła Mira Łuksza
Autor jest profesorem Kazańskiego Uniwersytetu, doktor nauk pedagogicznych.
Przedruk za zgodą redakcji Poezji Dzisiaj